การแตกตัวของกรดแก่และเบสแก่

                     กรดแก่และเบสแก่เป็นอิเล็กโทรไลต์แก่เมื่อละลายน้ำแตกตัวเป็นไอออนได้ดี แตกตัวได้เกือบหมด100% ซึ่งถือว่าแตกตัวได้หมดจึงเกิดปฏิกิริยาไปข้างหน้าอย่างเดียว ดังนั้นถ้าทราบความเข้มข้นของกรดแก่หรือเบสแก่ ก็สามารถคำนวณหาความเข้มข้นของ  H3O+ และ OH- ในสารละลายได้   เช่น

  

1.  สารละลาย  HNO3  เข้มข้น  1 mol/dm3  จะแตกตัวให้  H3O+ และ  NO3-   อย่างละ 1  mol/dm3

2.  สารละลายเบสแก่  NaOH เข้มข้น 0.1 mol/dm3 จะแตกตัวให้  Na+ และ OH- เข้มข้นอย่างละ 0.1 mol/dm3

3.  สารละลายเบสแก่ Ca(OH)2 เข้มข้น  1 mol/dm3  จะแตกตัวให้  Ca2+ 1 mol/dm3  แต่ให้ OH- 2  mol/dm3 

หมายเหตุ  H2SO4 แตกตัวได้ 2 ขั้น ดังนี้

การแตกตัวของกรดอ่อน - เบสอ่อน

กรดอ่อนและเบสอ่อนจัดเป็นอิเล็กโทรไลต์อ่อน เมื่อละลายน้ำจึงแตกตัวได้ไม่หมด แตกตัวได้เพียงบางส่วนและเป็นส่วนที่น้อยมากเมื่อเทียบกับความเข้มข้นเริ่มต้นของกรดอ่อนหรือเบสอ่อน การแตกตัวของกรดอ่อนและเบสอ่อนจึงเป็นการเปลี่ยนแปลงที่ผันกลับได้ ณ ภาวะสมดุลจึงมีทั้งโมเลกุลของกรดอ่อนหรือเบสอ่อนและไอออนที่เกิดจากการแตกตัวของกรดอ่อนและเบสอ่อน การบอกความเข้มข้นของ H3O+ และ OH- ที่เกิดจากการแตกตัวของกรดอ่อนและเบสอ่อน นิยมบอกเป็นร้อยละเรียกว่า ร้อยละการแตกตัว(percent ionization : α)  เช่น กรดอ่อน HA เข้มข้น 1 mol/dm3 แตกตัวได้ร้อยละ 5  หมายความว่าในสารละลายปริมาตร 1 dm3 มีกรด HA ละลายอยู่ 1 mol และเมื่อถึงสมดุลกรด HA แตกตัวไปเพียง 0.05 mol  และเหลืออยู่ 0.95 mol

 ** ปริมาณการแตกตัวของกรดอ่อน นอกจากจะบอกเป็นร้อยละแล้ว ยังสามารถบอกโดยใช้ค่าคงที่สมดุล ของปฏิกิริยาก็ได้ เรียกว่า ค่าคงที่สมดุลของกรด หรือ ค่าคงที่การแตกตัวของกรด (acid ionization constant : Ka)  

** ส่วนเบสอ่อน เรียกว่า ค่าคงที่สมดุลของเบส หรือ ค่าคงที่การแตกตัวของเบส (base  ionization constant : Kb)  เช่น   ถ้า   MOH  เป็นเบสอ่อน

               ค่าคงที่การแตกตัวของกรด (Ka) และค่าคงที่การแตกตัวของเบส (Kb) เป็นค่าที่บอกให้ทราบว่ากรดอ่อน หรือเบสอ่อนนั้นแตกตัวเป็นไอออนได้มากน้อยเพียงใด กรดที่มีค่า Ka สูงจะแตกตัวเป็นไอออนได้มากกว่ากรดที่มีค่า  Ka  ต่ำ และเบสที่มีค่า  Kb  สูงจะแตกตัวเป็นไอออนได้มากกว่าเบสที่มีค่า  Kb ต่ำ   กรดอ่อนที่มี H 1 อะตอม ใน 1 โมเลกุล เช่น HA  เรียกกรดประเภทนี้ว่า กรดโมโนโปรติก (monoprotic)  ได้แก่ CH3COOH, HCOOH,  HF,  HCN  เป็นต้น

สมาชิก 

นายภัทรพล  อ่วมสอาด เลขที่ 8

น.ส.ชนกานต์ อนุญาหงษ์ เลขที่23

น.ส.ธรธัญญา  ทองอ่อน เลขที่ 26

น.ส.สริณา  ภาคะ เลขที่ 30

น.ส.อริศรา หรี่แดง เลขที่33

ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5/1

โรงเรียนมาบตาพุดพันพิทยาคาร

เสนอ

ครูจุฑามาศ เสมามอญ